Slimme meter monitor met P1MON

Inleiding

Sinds geruime tijd hebben we een zogenaamde slimme meter in huis; een elektriciteitsmeter die de meterstanden digitaal bijhoudt en op aanvraag doorstuurt naar de netbeheerder. Wat ik niet wist, was dat dit apparaat ook een voorziening heeft voor de eindgebruiker om zelf die gegevens op te vragen.

Seriële verbinding

Met de P1-poort kun je zowel het gas- en elektriciteitsverbruik als ook de eventueel geleverde elektrische energie uitlezen. Maar welk apparaat kon ik nou aansluiten op een zespolige RJ-12 connector in de meterkast? De connector bevat de volgende signalen (zie officiële specificatie):

1. +5V voeding
2. data request
3. massa (data)
4. (vrij)
5. data
6. massa (voeding)

De daadwerkelijke data is een geïnverteerd serieel Rx-signaal. Een korte zoektocht op internet bracht mij bij een zogenaamde slimme-meter-kabel. Deze heeft een RJ-12 ansluiting aan de ene, en een USB-aansluiting aan de andere kant. Daar tussenin zit een klein stukje elektronica dat de 'naakte' data van de P1-poort omzet naar een gangbaar serieel signaal.

P1 monitor

Wat nu nog restte, was het daadwerkelijke uitlezen, opslaan en verwerken van de gegevens uit de slimme meter. Gelukkig zijn daarvoor een aantal kant-en-klare mogelijkheden; koppelingen met verschillende domotica systemen, maar ook de P1 monitor-software van ZTATZ. Dit is een voor de Raspberry Pi 3 samengesteld Nederlandstalig pakket, dat rechtstreeks op een SD-kaart kan worden gezet. De slimme-meter-kabel wordt dan met één van de USB-poorten van de Pi verbonden – klaar.

Instabiel

Toen ik deze combinatie van hard- en software de afgelopen weken inrichtte, werkte het van begin af aan zonder problemen. Althans – dat dacht ik. Na de eerste nacht stelde ik vast dat de P1-monitor was uitgevallen en sindsdien geen data meer ontving van de slimme meter. De statuspagina van de monitor gaf verder geen problemen aan; de Pi had 't niet te warm of koud, was niet te zwaar belast. Na een herstart werkte alles weer. Maar ook de volgende nacht was het weer raak. Waar kon dit aan liggen?

Ik nam contact op met de netbeheerder en vroeg of zij de voorgaande nacht iets bijzonders hadden gemerkt. Konden zij onze meter wél uitlezen? Ja dus. Aldus groeide het vermoeden dat de slimme-meter-kabel defect zou zijn. En dat terwijl het een kabel met A-merk chip (FTDI FT232R) betrof…

Onderzoek

Ik stond op het punt om een nieuwe kabel te bestellen, totdat ik bedacht eens de logbestanden van de Raspberry Pi te bekijken. Daar sprong één melding in grote veelvoud steeds opnieuw in het oog: Over-current change detected.... Er was duidelijk iets mis met de voedingsspanning of -stroom. Ik had – uit zuinigheid – de minst krachtige USB-voeding met micro-USB aansluiting gebruikt die ik kon vinden (1,25 Ampère). Ik redeneerde dat de Pi in z'n eentje zonder randapparatuur toch geen 2 of 3 Ampère nodig zou hebben?

Blijkbaar wel, zie documentatie. Toen ik dan toch maar de officiële 3A-voeding inprikte en de Pi opnieuw startte, was de foutmelding verdwenen en draaide de monitor zonder problemen; uren, dagen, weken lang. We hebben sindsdien een steeds beter inzicht in ons eigen elektriciteits- en gasverbruik. Bovendien was de P1-monitor één van de redenen om met WireGuard VPN aan de slag te gaan… :-)